- Σητεία
- Μεγάλος παράλιος οικισμός (7.028 κάτ., υψόμ. 20 μ.), στην ομώνυμη επαρχία (782 τ. χλμ.) του νομού Λασιθίου. Βρίσκεται χτισμένη στα παράλια του ομώνυμου όρμου. Είναι έδρα του ομώνυμου δήμου (23 τ. χλμ,, 7.340 κάτ.), στον οποίο ανήκουν και τα χωριά Αγία Φωτιά (υψόμ. 60 μ.) και Πετράς (145 κάτ., υψόμ. 30 μ.).
Ιστορία. — Ο Στράβων και ο Στέφανος Βυζάντιος αναφέρουν την ύπαρξη της αρχαίας πόλης της Κρήτης Ητείας (ή Ήτις). Από την ονομασία αυτή, με παραφθορά, προέρχεται η σημερινή ονομασία της πόλης. Στην πόλη αυτή γεν-
νήθηκε ο Μύσων, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας. Η πόλη ήταν λιμάνι της Πραισού στη βόρεια θάλασσα. Όταν οι Ιεραπύτνιοι καταστρέψανε την Πραισό, οι Πραίσιοι καταφύγανε στην Ητεία, η οποία έγινε μετά πρωτεύουσα του νέου πραισικού κράτους. Η πόλη διατηρήθηκε στην ελληνική, τη ρωμαϊκή, τη βυζαντινή και τη βενετική περίοδο. Το όνομα Σ. φαίνεται ότι το πήρε στους βυζαντινούς χρόνους. Στην περίοδο των Βενετών, η πόλη ήταν φέουδο της οικογένειας Παυλίνα. Το 1508 την κατάστρεψε ο Βαρβαρόσας (Μπαρμπαρόσα). Ύστερα από την καταστροφή εκείνη η Σ. έπαψε να υπάρχει ως οικισμός ως το 1870 που την ξανάχτισαν οι Τούρκοι. Στην επανάσταση του 1897 την κυρίευσαν οι Γάλλοι.
Η Σ. είναι πατρίδα του ποιητή Β. Κορνάρου, που έγραψε τον Ερωτόκριτο, Ανατολικά της πόλης σώζονται ελάχιστα ερείπια του βενετσιάνικου φρούριου, που το κατάστρεψαν οι ίδιοι οι Βενετοί για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων (1651).
Το λιμάνι της Σητείας στην Κρήτη.
Το μνημείο του Βιτσέντζου Κορνάρου στη Σητεία της Κρήτης.
Στην περιοχή της Σητείας βρίσκεται και η ομώνυμη οροσειρά, μια από τις μεγαλύτερες της Κρήτης.
Dictionary of Greek. 2013.